مرضیه امیری در گفتگو با ندای ایرانیان : با ادامه معضل ریزگردها اعتماد عمومی خدشه دار می شود

در حالی که بیش از یک دهه از پدیده ریزگرد در خوزستان می گذرد هنوز راهکار اجرایی برای حل کامل این معضل از سوی مسئولین دیده نشده است. تلعات اجتماعی و اقتصادی ریزگرد از یک طرف و به خطر افتادن سلامتی مردم از طرف دیگر باعث اختلال در زندگی مردم خوزستان شده است. در این باره مرضیه امیری، فعال سیاسی اصلاح طلب و رییس شعبه خوزستان حزب ندای ایرانیان گفت و گویی با پایگاه خبری ندای ایرانیان انجام داده است که مشروح آن در ادامه آمده است:

وضعیت گرد و غبار خوزستان در قیاس با گذشته چگونه است؟ بهتر شده یا بدتر؟

شدت ریزگردها در استان خوزستان سالانه در حال ازدیاد است. در گذشته میانگین دوام ریزگردها حداکثر نصف روز الی یک روز بود در حال حاضر میانگین دوام ریزگردها به دو الی سه روز افزایش یافته است. این امر ناشی از گسترش مناطق فوق بحرانی تولید کننده ریزگرد در استان خوزستان است.

این وضعیت زندگی مردم را بشدت دچار اختلال کرده، از سویی گسترش کانونهای ریزگرد تا چند کیلومتری شهرها باعث شده عملاً پیش بینی به موقع ریزگردها به سختی انجام شود، در نتیجه در موارد بسیاری بعد از بروز پدیده ریزگردها مدارس و ادارات تعطیل می شود که این امر کارایی تعطیلات را در مقابله با ریزگردها کاهش می دهد، ضمن اینکه چنین وضعیتی والدین دارای فرزندانی که به مهد یا مدرسه می روند را مستأصل کرده است.

از سوی دیگر خوزستان با مشکلات عدیده ای مواجه است که بحران ریزگردها به مانند ضربه ی نهایی بر پیکره این استان، رمق طبقه متوسط را گرفته است.هر که توان دارد به خاطر سلامت خود و خانواده‌اش راه مهاجرت را در پیش گرفته و آنها هم که از روی ناچاری مجبور به زندگی در این شرایط نامساعد هستند، دستخوش نا امیدی و سوظن شده اند.

البته شاید بگویید نارسایی و مشکل در همه جا وجود دارد.بله درست است در همه جا وجود دارد، اما امکانات و منابع و مشکلات هر منطقه واکنشهای متفاوتی را در میان مردم رقم خواهد زد.جداً باید هشدار داد اگر این روند سوء مدیریت و انجام پروژه های غیر کارشناسی ادامه یابد روزی می رسد که هیچ قدرتی تاب مقابله با خشم مردم را نخواهد داشت‌.

دید مردم نسبت به اقدامات دولت درباره ریزگردها چیست؟ اصلاً اقدام قابل توجهی از دولت دیدید یا خیر؟

قطعاً منفی است.مردم نه تنها به این دولت، بلکه به کلیه دولتها در مساله آب و محیط زیست بد بین شده اند.آنها منشا ریزگردها را سیاست گذاری غلط و ناکارآمدی سیستم می دانند، اعم از دولت سازندگی، دولت اصلاحات، دولت مهرورز و دولت اعتدال. از نظر اغلب مردم دولت سازندگی متهم اصلی در سیاست گذاری غلط منابع آبی کشور است.دولت اصلاحات ادامه دهنده سد سازی ها و اتمام کننده برخی از پروژه های انتقال آب بوده.دولت مهرورز نابود کننده منابع زیر زمینی، شور کردن کارون (با سد گتوند) و آغاز طرحهای جدید انتقال آب بوده ودولت اعتدال نیز با پرداخت نکردن حق آبه محیط زیست و آغاز پروژه های جدید انتقال آب از سرشاخه های کارون و بی عملی در خصوص مهار بحران در خوزستان مقصر است. این شرایط موجب تشدید گریز از مرکز در خوزستان شده است. به گونه ای که در حال حاضر در میان عوام ادبیات فدرالیسم به منظور تسلط بر منابع نفت و آب رواج پیدا کرده است.عدم تناسب در برخورد دولت با آلودگی هوا در شهری مثل تهران و استان خوزستان برای همگان واضح است به گونه ای که تهران با شاخص آلودگی ۱۵۱ تعطیل اعلام می شود اما در اهواز به سادگی آلودگی های سه تا چهار برابر این میزان، روز کاریِ عادی می باشد.
جای تاسف دارد که در دولت اعتدال با معترضین به آلودگی هوا برخورد شده است.اعتراض مسالمت آمیز و قانونی حق مردم است. حتی در چنین شرایطی سعه صدر نظام باید بیشتر باشد. به هرحال باید حرف مردم را شنید.

مشخصاً انتظارتون از مسئولین در این باره چیست؟

اقدامات به سه قسمت تقسیم می شوند:
اقدامات فوری، اقدامات میان مدت اقدامات بلند مدت
اقدامات فوری که شامل مجموعه کارهایی است که صرفاً برای کاهش تبعات ریزگردها کارایی دارند و در بازسازی وجه دولت تا حدودی اثرگذارند و می تواند شامل مواردی از این جنس باشد:
۱- با توجه به اینکه ماسک مناسب برای کودکان وجود ندارد، جهت کودکان ماسک تولید و در مدارس و مهدهای کودک توزیع شده و آموزش استفاده از آن ارایه شود
۲- در مواقعی که ریزگردها بالاتر از حد مجاز هستند بدون قید و شرط تعطیلی اعمال شود
۳- با توجه به ضعف پیش بینی ها اطلاع رسانی در خصوص رسیدن ریزگردها و تعطیلی مدارس و یا ادارات حداقل ۳ ساعت قبل از رسیدن ریزگردها انجام شود (خیلی موارد تعطیلی در میان روز اعلام شده که عملاً اقشار آسیب‌پذیر در معرض ریزگرد قرار گرفته اند)
۴-و امی کم بهره جهت ایمن سازی منازل از طریق شیشه های دو جداره و دربهای ضد غبار به مردم خوزستان داده شود.چراکه غلظت ریزگرد چنان زیاد است که براحتی به منازل نفوذ می کند.
۵- مدارس و مهدهای کودک مکلف به استفاده از شیشه های دوجداره و دربهای ضد غبار شوند
۶- شیر در مدارس دولتی و مهد کودکها توزیع شود
۷- رییس جمهور اعلام کند که دولت تمام طرحهای انتقال آب را تا سامان دادن وضعیت محیط زیست خوزستان متوقف خواهد کرد

۸- رییس جمهور اعلام کند که دولت مطالعات وضعیت زیست محیطی خوزستان و توجیه طرحهای انتقال آب و بررسی سدهای موجود را به مجموعه ای از کارشنان استانی و کارشناسانی از نهادهای مرتبط سازمان ملل متحد واگذار می کند.
۹- حقآبه کانونهای بحرانی ریزگرد توسط وزارت نیرو رها تا خاک ناشی از این بخشها مهار شود.

اقدامات میان مدت: این اقدامات در طول یک الی سه سال پیش رو قابل انجام بوده و می تواند بخشی از منابع ریزگرد داخلی را مهار کند
۱- مطابق برنامه ریزی دقیق که به اطلاع مردم رسانده می شود و در جریان آن قرار می گیرند اقداماتی برای احیاء تالابها و کنترل کانون های ریزگرد به صورتی واقعی و قابل تحقق انجام گیرد.
۲- کانون های فوق بحرانی ریزگرد شرق اهواز از طرق ممکن و علمی مانند مالچ پاشی و روش های بیولوژیک کنترل شوند
۳- طرحهای انتقال آب از بالا دست رودخانه کارون به طرحهای انتقال آب صرفاً برای شرب و از پایین دست کارون تغییر ماهیت یابند.
۴- الگوی آبیاری در بخش کشاورزی در خوزستان به روش آبیاری مدرن مانند روش های تحت فشار تغییر یابند تا مقدار مصرف از منابع آب کاهش یافته و سهم زیست محیطی در رودخانه احیاء و منابع آب مورد نیاز کانون ها احصاء گردد. قطعاً تحقق این امر مستلزم اعطای تسهیلات و حمایت از کشاورزان است.
۵- تصفیه خانه فاضلاب شهری در تمام شهرهای خوزستان بویژه شهرهای اهواز، دزفول، شوشتر و سایر شهرهای حاشیه رودخانه ها راه اندازی تا پسابها قبل از ورود به رودخانه ها و یا به کارگیری مجدد پالایش شده و به عنوان منبع مفید و نسبتاً سالم به منابع آب افزوده شوند.
۶- مشکلات آب فوق شور تجمع یافته پشت سد گتوند و انحلال نمک از سازند واقع در مخزن سد مرتفع گردد.
اقدامات بلند مدت: که به منظور مهار ریزگردها با منشا خارجی بوده که سهم کمتری از ریزگردهای خوزستان را به خود اختصاص می دهد:
۱- طی هماهنگی با کشور عراق و کشور ترکیه، منابع آب مورد نیاز بخش عراقی تالاب هور العظیم و دیگر تالاب های مهم عراق مانند تالاب حمار و تالاب مرکزی تامین و این تالاب ها که بخش مهمی از کانون های واقع در کشور عراق را تشکیل می دهند آبگیری شوند.
۲- تلاشهای دیپلماتیک به محض بهبود روابط با عربستان جهت اجرای طرح تثبیت شن های روان در بیابانهای عربستان انجام گردد
۳- مذاکره با کشورهای ترکیه و عراق بمنظور عقد توافق نامه جهت به رسمیت شناختن و تامین حق آبه زیست محیطی برای رودخانه های دجله و فرات.
۴- مذاکره با سازمان ملل به منظور الزام کشورهای منطقه جهت علاج بخشی و حفظ محیط زیست در منطقه خاورمیانه.
۵- فعال شدن وزارت امورخارجه در امور زیست محیطی کشورهای همجوار

بحث ها بر سر بودجه مقابله با ریزگردها را چطور ارزیابی می کنید؟

متاسفانه حذف بودجه مبارزه با ریزگردها در کمیسیون تلفیق مجلس بازخورد بسیار منفی ای در میان مردم داشت. باید دقت کنیم که تخصیص بودجه بخشی از راه حل و جذب بودجه و اجرای طرحها با حداکثر بهره وری و حصول نتیجه که مطمئناً بدون فساد و ارتشا ممکن می شود بخش دیگری از راه حل است. باید به این مهم توجه شود که منابع طبیعی خوزستان بیش از نیمی از بودجه کل کشور را تامین می کنند لذا مردم منطقه نیز انتظار دارند دولت توجه جدی تری نسبت به مشکلات آنها داشته باشد. این در حالی است که بیکاری، فقر، آلودگی محیط زیست و انواع اقسام مشکلات خوزستان که در سه ساله اخیر بروز کرده به شدت بر تقویت گفتمان جریانات ایران ستیز موثر بوده.

با اقداماتی اصولی می توان شدت ریزگردها را در کوتاه مدت کاهش داد اما از قرار معلوم اراده ای قوی در وزارت نیرو و سازمان محیط زیست وجود ندارد.اگر این شرایط به همین شکل پیش برود اعتماد عمومی خدشه دار خواهد شد و صدمه ناشی از آن به کل نظام وارد می شود.
باز هم تاکید می کنم که خوزستان در وضعیت بحرانی قرار دارد و بی اعتمادی و سوظن در میان مردم و نسبت به مسولان ملی و استانی به حداکثر ممکن رسیده است، البته به کارهای انجام شده به عنوان اقدامات مفید باید اشاره کرد هر چند بدون مطالعه دقیق بوده اند و کار به شکل مطلوب پیش نرفته است. اگر امروز دست بدست هم دهیم با وحدت و همدلی و مدیریت صحیح می توان مشکلات را برطرف کرد اما اگر باز هم درنگ کنیم، فردا همه افسوس خواهند خورد.