اخوان المسلمین

اخوان المسلمین 

شناخت جریانهای سیاسی یکی از ابزارهای فهم سیاست و چگونگی و چرایی تحول آن است. در همین زمینه، یکی از جریانهای سیاسی معاصر که نه تنها بر کشورهای عربی بلکه بر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران نیز تاثیر قابل توجهی گذاشته است، «جنبش اخوان المسلین» بود که قریب به یک صد سال سابقه دارد. اخوان المسلمین توسط حسن البنا پایه‌گذاری شد و آبشخورهای فکری خود را، سوای از تفکرات حسن البنا، از کسانی همچون محمد عبده و سید قطب گرفت. اگرچه پایگاه اصلی آن در مصر بود، ولی جنبشی اساساً فراملی بود، چرا که در بنیادهای نظری و تاریخی‌اش ذاتاً در واکنش به تکوین دولت مدرن از یک سو، و از سویی دیگر، در واکنش به فروپاشی خلافت اسلامی (با زوال امپراطوری عثمانی)، شکل گرفته بود. بنابراین می توان گفت که در مبانی نظری و کنشهای سیاسی اخوان المسلمین دو موضوع امکان تاسیس مجدد حکومت اسلامی و همچنین بازسازی اعتقادات دینی در مواجهه با بحران مدرنیته جایگاهی انکارناپذیر داشته‌ است. با شکل گیری تحولاتی که به بهار عربی موسوم شد، اخوان المسلمین در مصر شاید برای آخرین بار نقشی تاریخی را ایفا کرد و بعد بنا به دلایل و عللی نیروی تاثیرگذاری اجتماعی و سیاسی‌اش را از دست داد. در چند روز گذشته خبرهایی مبنی بر اعلام انحلال این جنبش منتشر شده که بهانه‌ای برای بررسی تبار و تاریخ این جریان مهم جهان اسلام معاصر شد. اخوان المسلمین مشخصاً در ایران بر آراء و تفکرات سید مجتبی نواب صفوی، رهبر پُر شورِ فداییان اسلام تاثیر گذاشت که خود موضوعی برای یک پُست آموزشی دیگر خواهد بود. همچنین این ادعا مطرح شده که حتی در مقطعی اخوان المسلمین به آیت الله کاشانی پیشنهاد رهبری این جنبش را داده است. این پادکست مرور مختصری است بر تاریخچۀ اخوان المسلمین، از آغاز تا به امروز!