ضرورت‌های ملی شکل‌گیری یک حزب جوان ضد فساد در کشور | دکتر رضا شریفی
ندای ایرانیان: حزب ندای ایرانیان با توجه به احساس مسئولیتی که برای بهبود شرایط زیست اجتماعی شهروندان دارد، در طول سال‌های کوتاه فعالیت خود تلاش کرده است جهت‌گیری مناسبی برای تأکید روی مبارزه با انواع فساد و زمینه‌های شکل‌گیری آن از طریق مراجع قانونی داشته باشد. در همین زمینه هم اقداماتی را مثل حمایت بی‌قید و شرط از تصویب و اجرای قانون منع به کارگیری بازنشستگان، درخواست برای شفافیت رأی نمایندگان مجلس، نامه به دادستان کل کشور برای ورود به حاشیه‌های استیضاح وزیر کار، نامه به سازمان بازرسی برای برکناری مدیران بازنشسته و بررسی و پیگیری لایحه شفافیت دولت به انجام رسانده است؛ اما این احساس وظیفه تاریخی از کجا نشأت گرفته است؟ در این یادداشت ضرورت‌های وجود یک حزب جوان ضد فساد برای شرایط فعلی کشور موردبررسی قرار می‌گیرد.
۱. جوانان به شکل طبیعی نگاه به ساختن آینده دارند و بر خلاف نسل‌های قبلی، چندان درگیر رقابت‌های سنتی و نوستالژی‌های تاریخی نبوده و بنابراین منافعی در حفظ شرایط موجود ندارند. تلاش برای "تغییر" از ویژگی‌های بارز جوانان است بنابراین جنبش‌های جوان ضد فساد در دنیا توانسته‌اند با سرمایه‌گذاری روی این خصوصیت، حمایت جمعیت جوان کشورها را برای مقابله با مصادیق فسادهای انفرادی و سازمان‌یافته از جمله رشوه‌خوار (Bribery)، اختلاس (Embezzlement)، خویشاوند گزینی (Nepotism)، درب‌های گردان (Revolving Doors) و تعارض منافع (Conflict of Interest) که به‌تدریج در ساختارهای بوروکراتیک جوامع شکل می‌گیرد جلب کنند.
۲. با توجه به اینکه جوانان بیشترین منفعت را در مبارزه با فساد می‌برند کافی است آن‌ها را نسبت به وجود چنین منفعتی آگاه کرد و برای نقد کردن این منفعت از خودشان کمک گرفت. ازجمله جنبش‌های فساد ستیزی جوانان که در سال‌های اخیر شکل‌گرفته می‌توان به جنبش جوانان ضد فساد یونان (ACYG)، جنبش موسوم به شواپیل (ShevaPil) در اوکراین، جنبش موسوم به «دیگه کافیه!» (!Enough) در بوسنی و جنبش جوانان ضد مافیای ایتالیا موسوم به «خداحافظ پول محافظ» (Goodbye Protection Money) اشاره کرد که در رسیدن به اهداف خود و پاسخگو کردن برخی سیاستمداران و مدیران فاسد در آن کشورها موفق عمل کرده‌اند.
۳. جوانان می‌توانند برای مبارزه با فساد از روش‌های نوین و کارآمدتر و توأم با خلاقیت بیشتر کمک بگیرند. آن‌ها علاوه بر آنکه امکان سازمان‌یابی بیشتری نسبت به نسل‌های قبلی دارند، به دلیل آشنایی با فناوری‌های روز و به‌ویژه فرصت‌های حضور در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با سهولت بیشتری قادرند مجاری وقوع فساد را شناسایی و با استفاده از روش‌های نوین افزایش شفافیت در دولت الکترونیک این مجاری را مسدود کنند.
۴. نسل مدیران فرسوده در طول سال‌ها به‌تدریج می‌توانند ساختارهای پنهانی را شکل دهند که بهره‌مندی نامشروع بخش‌های فاسد را از منابع کشور تضمین کند و درعین‌حال به دلیل گره خوردن منافع آن‌ها با یکدیگر معمولاً امکان گسستن این پیوندهای سازمانی را هم ندارند. بیان جملات هشدارآمیزی مثل‌اینکه: «اگر قرار است غرق شویم همه باهم غرق می‌شویم» یا: «گر حکم شود که مست گیرند در شهر هر آنکه هست گیرند» که عموماً توسط مدیران فرسوده سیستم سیاسی و مدیریتی عنوان می‌شود بیش از هر چیز نشانه آن است که نمی‌توان چندان امیدی به انگیزه و حتی توانایی آن نسل در مبارزه با فساد داشت و بنابراین ضرورت به میدان آمدن جوانان بیش از هرزمانی احساس می‌شود.
۵. محوریت جوانان در مبارزه با فساد به‌ویژه آنکه در قالب نهادهای مدنی مثل احزاب صورت بگیرد امکان جلب مشارکت بیشتر شهروندان را در مبارزه با فساد نسبت به نهادهای رسمی و دولتی نظارتی موجود در این زمینه فراهم می‌کند. حزب می‌تواند با گردآوری و دسته‌بندی گزارش‌های مردمی، وجود فساد در ارکان دولتی یا خصوصی را بدون آنکه گزارش دهندگان نسبت به واکنش تلافی‌جویانه باندهای فساد نسبت به گزارش نگران کند از طریق مراجع نظارتی ذی‌ربط مثل سازمان بازرسی، دیوان محاسبات و سازمان تعزیرات حکومتی پیگیری کند. ضمن آنکه حزب جوان ضد فساد قادر است اعتماد عمومی بیشتری را نسبت به برخی نهادهای دولتی که از نظر افکار عمومی یا خود متهم به فساد هستند یا لااقل انگیزه آن‌ها در مبارزه با فساد موردتردید است جلب کند.
۶. اما در کنار این ویژگی‌های مثبت که فرصت‌های بزرگی را برای مبارزه با فساد در اختیار جوانان قرار می‌دهد، لازم است به آفت‌ها و تهدیدهای احتمالی موضوع هم توجه شود. جوانان برای اقدام مؤثر علیه فساد و هم‌افزایی بیشتر نیاز به سازمان‌یابی در قالب احزاب و نهادهای مدنی غیردولتی دارند، نیازمند آموزش حقوقی و قانونی برای کارآمدتر کردن فعالیت‌های خود در زمینه مبارزه با فساد هستند و درعین‌حال نباید از آفات این حرکت که ممکن است در اثر بی‌تجربگی یا تغییر تدریجی اولویت‌ها اتفاق بیفتد غافل شوند. هرچند موتور محرکه جنبش ضد فساد جوانان هستند اما این ویژگی نباید آن‌ها را به بیراهه ترجیح مطالبات نسلی بر مبارزه با فساد بکشاند و در بدترین شرایط باعث شود چشم بر فسادهای آشکار و نهان هم‌نسلان خود ببندند. حمایت از نوکیسه‌ها و ژن‌های خوب ازجمله آفت‌های جدی است که ممکن است در اثر تغییر اشتباه اولویت‌ها درحرکت ضد فساد جوانان اتفاق بیفتد. حزب جوان ضد فساد می‌تواند با پیگیری برنامه‌های آموزشی مناسب برای دانش‌آموزان و دانشجویان فرهنگ مبارزه با فساد را نهادینه کند و به‌علاوه با ارزیابی دائمی شاخص‌های فساد به شکل مستمر بر اولویت مبارزه با فساد در عرصه‌های مختلف مدیریتی تأکید نماید.