کرونا فرصت بازنگری در سبک حمل و نقل شهری

در روزهایی که با بحران فراگیری ویروس کرونا سپری می‌شود، چگونگی رویارویی با سبک زندگی در این دوران بسیار چالش‌برانگیز و تغییر برخی عادت‌های پیشین در روش زندگی که لازمه عبور از این بحران است در اکثر رفتارهای روزمره ما نمایان شده است. در واقع کرونا نوعی سبک زندگی خاص به مردم تحمیل کرده که نمی‌توان با سبک زندگی پیش از کرونا به زندگی پساکرونا پرداخت. یکی از مهم‌ترین رفتارهایی که نیاز به بازنگری دارد سبک رفت و آمد در سطح شهر و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است. باتوجه به اینکه در استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی همچون مترو و اتوبوس به دلیل ناکافی بودن تعداد اتوبوس و واگن نسبت به مسافران، رعایت فاصله اجتماعی ناممکن و به دنبال آن ریسک ابتلا به ویروس نیز در چنین محیط‌های متراکمی بسیار بالاست و همچنین امکان استفاده از خودروی شخصی برای قشر متوسط پر‌هزینه یا امکان‌پذیر نیست، در چنین شرایطی مناسب‌ترین وسیله حمل و نقل که می‌تواند شهروندان را از محیط پرجمعیت و آلوده دور نگه دارد و تردد امن را برای‌شان فراهم کند، دوچرخه است. جابه‌جایی با دوچرخه در سطح شهر می‌تواند علاوه بر صرفه اقتصادی برای مردم، بهترین روش خودمراقبتی در روزهای کرونایی باشد. از سویی حمل و نقل با دوچرخه بر سلامت افراد فاقد بیماری نیز تاثیرگذار است. دوچرخه‌سواری موجب وارد شدن حجم زیاد اکسیژن به ریه‌ها و پاکسازی آن خواهد شد. اما در این راستا آنچه بیشترین تاثیر را در عدم استقبال شهروندان از این وسیله مناسب و به‌صرفه را دارد، نبود بسترسازی‌های مناسب برای حمل و نقل با دوچرخه در سطح شهر است. هر چند در سال‌های اخیر تعداد دوچرخه‌سواران در سطح شهر نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شده و طرح استفاده از دوچرخه‌های اشتراکی نیز نقش موثری در این زمینه داشته، اما در راستای ساخت مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری و سیاست‌های حمایتی برای تشویق شهروندان به استفاده کاربردی از این وسیله حمل و نقل پاک، پیشرفت محسوسی حاصل نشده است. تهدید دوران کرونا که پایان آن نامشخص است، می‌تواند به بهترین فرصت برای اجرایی شدن راهکاری پاک و پایدار در حمل و نقل شهری تبدیل شود. واضح است که استفاده از خودروی شخصی نمی‌تواند برای مدت زیادی به عنوان راه‌حل مناسب جهت ایمن ماندن از ابتلا به ویروس مذکور باشد. از طرفی مشکلات دیگری نیز همچون آلودگی هوا، ترافیک یا نبود پارکینگ خودرو برای مردم به دنبال خواهد داشت. بنابراین لازم است نگاه جدی به استفاده از دوچرخه در تصمیم‌گیری مسوولان شهری لحاظ شود و علاوه بر طرح‌های تشویقی در ایجاد زیرساخت‌های مناسب از جمله مسیر‌های ویژه در نواحی پرتردد و کاربردی شهر، برنامه‌ریزی لازم مدنظر قرار گیرد. مطالعات و پژوهش‌های بسیاری در جهت امکان‌سنجی ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری در نقاط مختلف شهر تهران انجام شده که شهرداری و سازمان‌های شهری می‌توانند از آن بهره‌گیری کنند. امید است در آینده شاهد اختصاص بیشتر معابر برای دوچرخه‌سواری باشیم و تهدید کرونا تبدیل به فرصتی برای تغییر و اصلاح در سبک رفت و آمد در جهت حمل ‌و نقل سبز شود.